ĐỌC VÀ SUY NGẪM

Triết lý.....

Một nhà triết học gặp một thanh niên đang khóc vì thất tình. Nhà triết học cười lớn. Chàng thanh niên

giận dữ chất vấn thì nhà triết học lắc đầu nói: "Không phải tôi cười anh, mà chính là anh đang tự diễu

mình". "Anh đau thương như vậy, chứng tỏ trong lòng anh còn tình yêu, mà đối phương không còn. Rõ

ràng là tình yêu ở phía anh, anh không mất tình yêu, mà chỉ mất một người không yêu anh thôi, như vậy

việc gì phải đau lòng? Tôi thấy anh nên về nhà ngủ một giấc là hơn. Người đáng khóc chính là cô gái, cô

ta không chỉ mất anh mà còn mất cả tình yêu nữa..

...........................

MẤT XE

Nhà có hai chiếc xe đạp. Mẹ đi dạy hàng ngày phải chạy một chiếc. Còn lại một chiếc cho nó đi học đại

học.

Hơn hai năm đại học trôi qua, lối sống nhộn nhịp ở thành phố đã cuốn hút nó. Những quán nhậu, quán

cà phê, quán bi da trở nên quen thuộc đối với nó.

Một buổi tối nó đi bộ về nhà trọ. Mặt buồn xo. Hai đứa bạn cùng phòng đang học bài bật dậỵ “Xe mày

đâu?”. “Mất rồi”. để giáo trình lên bàn, nó nằm úp mặt vào gối, chẳng buồn nói chuyện. Hai đứa bạn lại

gần vỗ về, an ủi. 

Cuối tháng nó về quê. Ba mẹ không mắng, chỉ buồn. Ngày đi, ba cho tiền. Nó nhét tiền vào bóp. Một tờ

giấy mỏng chợt rơi xuống đất. Mẹ nhặt vội tờ giấy và trả lời thắc mắc của ba :”Hóa đơn thuốc của em,

tháng trước em cho con tiền vô tình cái hóa đơn bị kẹp vào giữa xấp tiền, may mà còn”.

Nó nhìn mẹ, hai dòng nước mắt lăn dài trên má. Ba đâu biết rằng, cái hóa đơn thuốc mà mẹ nói chính là

giấy biên lai cầm chiếc xe đạp của nó.

.........................

Anh hai

Năm 18 tuổi, anh quyết định nghỉ học đi phụ hồ. Bố Mẹ giận dữ, mắng “ sanh ra.. giờ cãi lời bố mẹ…

phải chi nó ngoan, siêng học như bé Út…”

Anh lặng thinh không nói năng gì… Bố mẹ mắng mãi rồi cũng thôi. Anh đã quyết thế!

Ngày bé Út vào đại Học, phải xa nhà, lên Thành Phố ở tro. Anh tự ý bán đi con bò sữa – gia tài duy

nhất của gia đình, gom tiền đưa cho bé Út. Biết chuyện, bố thở dài, mẹ lặng lẽ, bé Út khóc thút thít…

anh cười, “ Út ráng học ngoan…”

Miệt mài 4 năm DH, Út tốt nghiệp loại giỏi, được nhận ngay vào công ty nước ngoài, lương khá cao…

Út hớn hở đón xe về quê…

Vừa bước vào nhà, Út sững người trước tấm ảnh của anh trên bàn thờ nghi ngút khói… Mẹ khóc, “

Tháng trước, nó bị tai nạn khi đang phụ hồ…lúc hấp hối, biết con đang thi tốt nghiệp, nó dặn đừng nói

con biết…”

............................

Đưa Đón

Nội từ quê vào thăm, mang quà quê vào cho cháu, nào là bánh đa gạo nếp, có cả chục trái dừa khô.

Thấy nội lỉnh kỉnh vất vả, con trách bố: Sao không đón nội. Bố bảo: Bận quá.

Ngoại nước ngoài về thăm quê. Các cậu, dì thuê hẳn một xe ôtô đi đón. Bố cũng đóng cửa hàng nghỉ

buôn bán vài hôm, để cùng đi đón ngọai. Bố bảo: Ai cũng có mặt, bố không đi ngoại trách.

..............................

Đôi giày

Vào một ngày nọ, khi Gandhi bước lên tàu thì đột nhiên một trong hai chiếc giày ở chân anh bị rơi

xuống đường tàu. Anh không thể lấy lại ñược nó nữa vì tàu đã bắt ñầu chuyển bánh.

Bỗng nhiên Gandhi từ từ lấy nốt chiếc giày còn lại ra và ném nó lại gần chiếc giày kia trước sự ngạc

nhiên của các bạn đồng hành. 

Khi được hỏi tại sao lại làm như thế, Gandhi mỉm cười và nói: "Sẽ có một người nghèo khổ nào đó tìm

thấy chiếc giày nằm trên đường ray và anh ta sẽ có cả một đôi giày để đi."

...................................

Tô mì

Em gái tôi rất thích ăn mì, nhưng hồi ấy nhà nghèo lắm, không phải thèm là ăn được.

Có bữa ba đến trường rước nó về, hai cha con ghé lại xe mì đầu hẻm, ba kêu một tô mì, đẩy về phía nó :

"Con ăn đi, ba no rồi !"

Ăn xong, nó chợt nhìn thấy ba vét hết các túi mới đủ tiền trả tô mì .....

15 năm trôi qua . Em tôi đã là một cô giáo. Hôm lãnh tháng lương đầu tiên về , nó cầm xấp tiền tần ngần

hoài . Tôi hỏi :

- Nhỏ định mua sắm gì đây ?

- Em sẽ mua tô mì thiệt ngon để cúng ba !

Rồi nó quay mặt hướng khác, giấu đi hai con mắt đỏ hoe .....

................................................

Bóng nắng, bóng râm

Con đê dài hun hút như cuộc ñời. Ngày về thăm ngoại, trời chợt nắng, chợt râm. Mẹ bảo:

- Nhà ngoại ở cuối con đê.

Trên đê chỉ có mẹ, có con

Lúc nắng, mẹ kéo tay con:

- Đi nhanh lên, kẻo nắng vỡ đầu ra.

Con cố.

Lúc râm, con đi chậm, mẹ mắng:

- Đang lúc mát trời, nhanh lên, kẻo nắng bây giờ.

Con ngỡ ngàng: sao nắng, râm đều phải vội ?

Trời vẫn nắng, vẫn râm...

...Mộ mẹ cỏ xanh, con mới hiểu: đời, lúc nào cũng phải nhanh lên.

....................................

Cua rang muối

Khi xưa nhà còn nghèo, mẹ hay mua cua đồng giả làm cua rang muối. Cua đồng cứng nhưng mẹ khéo

tay chiên giòn, đủ gia vị nên thật ngon. Thấy các con tranh nhau ăn, mẹ nhường. Các con hỏi, mẹ bảo:

răng yếu. Giờ, các con đã lớn, nhà khá hơn, chúng mua cua biển gạch son về rang muối mời mẹ. Các

con nói vui:

- Cua rang muối thật đó mẹ.

Rồi chúng ăn rất ngon. Riêng mẹ không hề gắp. Các con hỏi, mẹ cười móm mém:

- Còn răng đâu mà ăn?!

..........................................

Tiền cứu trợ

Lũ. Ba nhắn lên " ... Nhà ngập, con ñừng về! "

Mỗi tối, con cùng những người bạn trong ñội công tác xã hội của trường cầm thùng lạc quyên vào các

giảng đường, lớp học nhận tiền cứu trợ đồng bào miền Tây.

Truyền hình vẫn tiếp tục đưa tin và hình ảnh lũ lụt ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, trong ñó có quê

mình. Con số người và của cải mất mát cứ tăng dần. Con sốt ruột, nôn nóng.

Hôm qua, cả nhà bác Ba kéo nhau lên ở tạm nhà chị Hai. Con sang hỏi thăm. Ra về, bác gái gởi cho con

một gói mỏng và bảo: " Tiền cứu trợ, ba con gởi lên cho con đó! "

............................................

Thịt gà

Tạnh mưa, bọn trẻ bưng cơm đứng ăn trước cửa. Tý khoe:

- Nhà Tý ăn thịt gà.

Đêm đó, bà Tám chửi:

- Mả cha nó, nghèo mạt kiếp tiền đâu ăn gà, nó ăn gà bà, nó chết bất đắc.

Ông giáo buồn lắm, ngã bệnh, qua đời. Thương tình, hàng xóm lo ma chay. Tý hớn hở vì nhà nó đông

vui.

Trời đổ mưa.

Thằng Tý la lớn:

- Con gà vô nhà, dậy bắt làm thịt ba ơi.

Mọi người nhìn theo. Thì ra, một con cóc dưới kẹt tủ đang giương mắt nhìn lên quan tài ông giáo. 

Chào

Bố mẹ đi làm về. Bé gái miệng rất tươi: "Con chào bố mẹ ạ. Bố mẹ chào ông đi chứ?" Bố mẹ của bé

lẳng lặng đi lên lầu.

Chỉ còn lại ông và cháu, ông nói: Cháu ạ, bố mẹ cháu quên mất điều ấy từ lâu rồi!

.............................................

Đàn Ông :-

Tôi và anh đều có máu văn chương. Anh bảo tôi viết bài dự thi kể chuyện mới tình ñầu của mình đi. Tôi

hỏi anh:

- Viết thật hay hư cấu?

- Viết thật thì chỉ hay với mình thôi, phải thêm một xíu ngọt ngào và thơ mộng nữa chứ...

Ngày hôm sau tôi đưa anh bản nháp. Anh đọc xong... lặng yên, không bình phẩm gì như mọi lần. Anh

ghen!

..........................................

Đợi

“Mẹ ơi, sao bà hay ngồi ngoài cửa chiều chiều thế mẹ? Bà lãng mạn quá mẹ nhỉ!” Nó cười tít mắt, tưởng

tượng vu vơ ở chân trời nào chả rõ. Mẹ chẳng nói gì, chỉ lặng im, lâu lâu lại ngẩn lên nhìn bà, mắt mẹ

thoáng buồn, nó chẳng hiểu vì đâu…

Sau ñó nó biết ông khi xưa đi chiến trường không về, bà thì luôn bảo ông “chưa” về nên hay ra ngồi

ngoài ngõ đợi.

Có lúc nó dỗi bà, bảo bà không chơi với nó mà cứ ngồi đợi ông “Ông không về đâu, ông chết rồi!” Nó

hét lên giận dữ, khóc thảm thiết. Bà vuốt má nó nựng nịu, rồi cõng nó vào trong.

Mãi sau này, khi bà mất đi, mẹ kể nó nghe rằng: bà muốn đợi ông về, dẫn hồn ông đi kẻo lạc. Bà sợ năm

tháng dài, mấy con ngõ trở thành lạ xa.

Nó lặng im thẫn thờ, mắt thả về miên man… thấy nhớ bà vô hạn…

Rồi chiều chiều, cũng tự khi nào không biết, nó ngồi trước hiên nhà, đợi bà ngang qua…

...........................................

Vô can.

Quốc lộ về đêm, hắn rải đinh rồi hắn vá bốn xe xẹp. Mưa, hắn bỏ về. Hai xe khác đang tìm nơi vá bỗng 

"Rầm..... Ree...ét". Một chiếc nữa ngã lăn, bé năm tuổi văng vào bánh xe tải.

Người nguời rơi nước mắt. Hắn chẳng hay biết. Vô can.

............................................

Rau muống.

Ở Mỹ, viết thư về nó cứ bảo: "Mình thèm rau muống luộc chấm mắm nêm quá, ước gì!". Vừa rồi nó về,

mình ra chợ mua một mớ rau muống ngon về luộc đãi nó. Nhìn ñĩa rau muống nó bĩu môi: "Cậu ăn uống

kham khổ thế à?".

........................................

Lời nói dối.

Ngày đó nhà nghèo cha mất, mẹ tần tảo nhưng không đủ ăn. Để con có bữa ngon, mẹ gởi con về giỗ họ.

Giữa đám cúng đông vui, chẳng ai đoái hoài, con bơ vơ lạc lõng... Về nhà mẹ hỏi con né tránh: "Dạ, vui!

Cô bác mừng con...!!!".

Lớn lên, con đi làm xa, tạm gọi là thành đạt. Ngày giỗ họ con về cùng con trẻ, mọi người vui gặp gỡ,

chăm sóc đủ điều, từ miếng ăn, chiếc bánh...

Về nhà nhìn ảnh mẹ con thấy lòng rưng rưng...

..........................................

Mùa thi

Ngày tôi thi tú tài, ba đạp xe hơn chục cây số, chờ tôi ngoài trường thi cả buổi, cốt để hỏi:

- Con làm bài tốt không?

Sợ ba nhọc lòng, tôi nói:

- Ba chờ ngoài này, có khi con lại lo, không làm bài ñược.

Buổi thi cuối, ra cổng không thấy ba, hỏi chú Bảy còi:

- Ba con có đến không?

Chú đưa tay chỉ cây bàng phía xa mươi mét bảo:

- Ổng ở đằng kia, tao biểu đến ổng không chịu.

================================================

Xa xứ

Em tôi học đến kiệt sức để có một suất du học.

Thư đầu viết: "ở đây, ñường phố sạch đẹp, văn minh bỏ xa lắc nước mình…"

Cuối năm viết: "mùa đông bên này tĩnh lặng, tinh khiết như tranh, thích lắm…"

Mùa đông sau viết: "em thèm một chút nắng ấm quê nhà, muốn được đi giữa phố xá bụi bặm, ồn ào, nhớ

chợ bến xôn xao lầy lội… Biết bao lần trên phố, em đuổi theo một người châu Á, để hỏi coi có phải

người Việt không…"

.................................................. ....

Bàn tay

Hai đứa cùng trọ học xa nhà, thân nhau. Lần vào quán nước, sợ tôi không đủ tiền trả em lòn tay xuống

gầm bàn đưa tôi ít tiền. Vô tình đụng tay em... mềm mại.

Ra trường, hai đứa lấy nhau. Sống chung, em hay than phiền về việc xài phí của tôi. Bận nọ tiền lương

vơi quá nửa đem về đưa em... chợt nhận ra tay em có nhiều vết chai.

Tự trách, mấy lâu mình quá vô tình.

.................................................. ..

Học lớp 12, tôi không có thời gian về nhà xin tiền ba như 2 năm trước. Vì thế, tôi viết thư cho ba rồi ba

đích thân lên đưa cho tôi. Từ nhà đến chỗ tôi trọ học chừng 15 km. Nhà nghèo không có xe máy, ba phải

đi xe đạp. Chiếc xe gầy giống ba…

Cuối năm, làm hồ sơ thi đại học, tôi lại nhắn ba. Lần này, sau khi đưa cho tôi một trăm ngàn, ba hỏi:”Có

dư đồng nào không con?”. Tôi đáp: “Còn dư bốn ngàn ba ạ”. Ba nói tiếp:”Cho ba bớt hai ngàn, để lát về,

xe có hư như lần trước thì có tiền mà sửa”. Ba về, tôi đứng đó, nước mắt rưng rưng…

Phấn son

Tốt nghiệp đại học, ở lại thành phố đi làm.

Tháng rồi, mẹ vào thăm. Mừng và thương. Mẹ khen: “Bạn gái con xinh”.

Cuối tháng, lãnh lương. Dẫn người thương đi shopping. Em bảo: “Mỹ phẩm của hãng này là tốt nhất.

Những loại rẻ tiền khác đều không nên dùng vì có hại cho da, giống mẹ anh đó, mẹ bị nám hết anh thấy

không...”

Chợt giật mình. Mẹ cả đời lam lũ, nắng gió với cái ăn, nào đã biết phấn son màu gì.

-------------------------------------

Nghề cao quý

Cô bé học giỏi nhất, ngoan hiền nhất. Chị tận tình chỉ dạy còn cô bé chăm chỉ học, cô-trò vô cùng tâm

đắc. Chị hình dung đến một ngày cô bé đứng trên bục giảng. Chị ướm thử :

- Con có thích trở thành cô giáo không?

Cô bé không ngần ngừ một giây, mạnh mẽ lắc ñầu. Chị cảm thấy hụt hẫng. Sao cô bé lại dứt khoát đến

thế? Nghề giáo vốn là nghề cao quý. Hay là...

Nhìn lại cảnh nhà thanh bạch, chị thở dài. 103

------------------------------------------

Ngày thi trượt

Giọng bố run run khi báo tin anh trượt đại học. Mẹ thở dài não nuột, em chết lặng trong góc bàn, anh cổ

nghẹn đắng giả vờ điềm nhiên ñọc báo. Không ai khóc, cũng chẳng ai nói. Im lặng bủa vây tất cả, nhấn

chìm mọi suy nghĩ vào hư không.

Em vẫn ngồi, mắt không rời trang sách, đầu óc trống rỗng. Em thấy sợ khi nghe tiếng thở dài của mẹ, sợ

cái điềm nhiên của anh, sợ nhìn vào ánh mắt của bố.

Giá như ai đó khóc.

----------------------------------------

Tro ấm

Bọn cháu gái chúng tôi chẳng ai học được cách nhóm bếp của bà nội cả. Bà chỉ cần gạt bỏ lớp tro phủ

trên mặt bếp lò, bỏ củi vào thổi nhẹ là có một bếp lửa đỏ rực.

Sáng nào cũng vậy, bà nội dậy thật sớm. Bà lặng lẽ nấu nước, lấy bộ đồ ông nội trên mắc áo đi giặt.

Xong bà quay vào chuẩn bị bữa cơm, châm sẳn một bình trà nóng, rồi ra cửa gọi lớn:

“Ông ơi vào ăn cơm”

Cả nhà tôi đều im lặng.

Ông nội đã mất 20 năm rồi!

-------------------------------------

Đành thôi

Ngày đó, yêu em mà không dám nói. Cứ chiều chiều tan lớp, ngồi đợi em về trong một góc quán cà phê

đầu ngõ. Em thôi không học nữa. Tôi quyết ñịnh viết thư tỏ tình. Thư viết chưa xong, em theo chồng xa

xứ. Lá thư tình viết dở dang tôi còn giữ đến tận bây giờ.

Sáng qua, ngồi trên ghế xử ly hôn, ngỡ ngàng thấy em ôm con ngồi bên dưới, mắt đỏ hoe. Tối về, lục lại

trang thư cũ định viết tiếp. Tìm mãi, không có cây bút nào trùng với màu mực cũ…

Bà không ngủ nổi!

Chúng nó mới phone về xong "Đã tới Úc bình an, nhưng chà bông (ruốc )họ quẳng rồi!" Nhói cả tim

già! Bà không tiếc của, chỉ tiếc công. Tám mươi tuổi rồi, lọm khọm ngồi xé được cả ký như thế, vậy

mà... Thương hai ñứa cháu nhỏ, chả nhận được quà. Giọng con dâu còn nhấm nhẳn: "Con bảo rồi! đồ ăn

bên mình mất vệ sinh lắm! Ai họ nhận!" Thế đấy!... 

 QUYỂN SÁCH

Tôi là giáo viên Tiếng Anh. đến lớp, dặn các em không ghi lời giải vào sách trước.

Hôm qua, phát hiện một quyển sách đầy nét bút, tôi quát: "Sao em gian dối với thầy?" Nó không nói, oà

khóc... đứa bạn bảo: "Mẹ nó nghèo, nó mua sách cũ đó thầy". Tim tôi như rạn nứt: ba năm sư phạm tôi

đâu có học điều này!

Nghĩa tận

 Nhà văn sống cô độc cùng một con chó. Trong quán cầy, đồng nghiệp của ông thường bươi móc

nghiệp văn là chuyện đời ông làm món nhậu. Nhà văn đột ngột qua đời. Ngài bộ trưởng ngành chủ quản

long trọng đến viếng. Họ là đôi bạn chí thân ít người biết. Cánh ñồng nghiệp té ngửa, xanh mặt, cắp tập

viết bài ca ngợi ông. Được nhuận bút họ kéo ra quán cầy sụ...

Nó

Ba mất. Mẹ nó sợ tuổi xuân trôi qua uổng phí, đi bước nữa. Nó về ở với Nội. Nội già. Nó làm tất cả. Nó

giống người Châu Phi – đen trùi trũi! Có người hỏi: "Mày có buồn không?". Nó yên lặng nhìn xa xăm!

Một chiều, nó dẫn về một con bé, nhỏ hơn. Nội nhìn nó ngạc nhiên. Nó ngậm ngùi: "Con còn có Nội –

nó chẳng còn ai!"

Thần dược

Mẹ bệnh. Mọi người trong nhà cũng thay đổi. Con lớn tự giác thay mẹ đi chợ búa, cơm nước. Con nhỏ

tự giác phục vụ mình. Ba tự giác giặt giũ, lau dọn nhà cửa. Mẹ như em bé được cả nhà chăm sóc, chiều

chuộng. Ba bàn tay khác nhau: một to bè, thô ráp; một thon nhỏ, mịn màng và một bé xíu, mũm mĩm

thay nhau đặt trên trán mẹ, vuốt ve khuôn mặt mẹ. Mẹ thấy khoẻ rất nhanh, như được dùng thần dược.

Chung Riêng

Chung một con ngõ hẹp, hai nhà chung một vách ngăn. Hai đứa chơi thân từ nhỏ, chung trường chung

lớp, ngồi chung bàn, đi về chung lối. Chơi chung trò chơi trẻ nhỏ, cùng khóc cùng cười, chung cả số lần

bị đánh đòn do hai đứa mãi chơi. Đi qua tuổi thơ với chung những kỷ niệm rồi cùng lớn lên… Uống

chung một ly rượi mừng, chụp chung tấm ảnh… cuối cùng khi anh là chú rễ còn em chỉ là khách mời.

Từ nay, hai đứa sẽ không còn có gì chung nữa, anh giờ là riêng của người ta…

MẸ GHẺ

Cô tôi muộn chồng vì quá dữ tánh, ruột thịt cũng chẳng ai muốn gần, đành lấy dượng, đã goá vợ. Sáu

tuổi, Lộc về với Mẹ ghẻ, làm đủ việc mà lằn roi mới vẫn chồng lên dấu đòn cũ... Lộc 15 tuổi, dượng

chết. Đinh ninh Lộc bỏ đi nên ngày mở cửa mả, cô đuổi khéo: Có muốn về với bà ngoại mày không?

Lộc cúi ñầu, nói trong nước mắt: Con đi rồi.... Mẹ ở với ai? Sau câu đó, dường như bà Mẹ ghẻ ở lại với

nấm mồ, cô tôi về, đi chùa, ăn chay. Lộc trở thành cậu ấm – rồi trở thành thạc sĩ, Mẹ con thân thương

như một phép màu...

Bánh kem cháy

Sinh nhật bạn, không được mời … em buồn xo. Hôm sau đi học về, manh áo cũ sờn của em bị rách toạc,

mặt rướm máu . “Chị Hai,” em òa khóc nói, “bạn bè chọc em nghèo không có quà, không được ăn bánh

kem” … Xã nghèo, mấy ai được ăn bánh kem … Chị nghỉ học lên thị trấn . Sinh nhật em, chị mang về

một cái bánh nhỏ xíu có 1 bông hồng . “Của chị làm đấy, chị học làm bánh kem ”Em ăn ngon lành …

mắt chị ngấn lệ …. Cái bánh cháy chủ bỏ, chị lén bắt bông hồng tặng em …

Mẹ & con

Con lên ba, chơi bên nhà dì, bị xe đạp ngã, trúng đầu chảy máu. Mẹ đang nấu cơm, hốt hoảng bế con

chạy ngay đến bệnh viện. Hú vía. Vết thương chỉ nhẹ bên ngoài thôi. Hoàn hồn, mẹ nhìn lại mình: chân

không dép, quần ống cao ống thấp, áo loang lổ vết máu. Chả giống ai! Mẹ cười.

Con lớn, mẹ bỗng bị chứng điếc đột ngột. Lần lữa mãi, mẹ mới nhờ con đưa đi khám bệnh. Bác sĩ bảo:

Để quá lâu, hồi phục thính lực cũng khó. Nhìn mặt mẹ ngơ ngẩn, con khóc